Hayat bir nefesle başlar...
Akciğerler göğüs kafesi içinde bulunan vücuda havadaki oksijeni almamızı sağlayan organlardır. Oksijeni vücuda çekerken, vücuttaki karbondioksiti de dışarı atarak nefes alıp verme hareketini sağlar. Nefes alıp vermek, canlının hayatta kalmasını sağlayan en önemli unsurlardan biridir.
Her organ gibi akciğerimiz de birçok hücreden oluşur ve bu hücreler akciğerlerin normal işlevini yapabilmesi için ihtiyaç doğrultusunda bölünür ve çoğalır. Bazı nedenlerden dolayı akciğer dokusunu oluşturan hücrelerin normal bölünme döngüsünün dışına çıkarak kontrolsüz ve ihtiyaç olmaksızın çoğalmasına akciğer kanseri adı verilir. Akciğer kanseri ülkemizde erkeklerde en sık görülen ve kanserler arasında en çok ölüme neden olan hastalıktır.
RİSK FAKTÖRLERİ
- Sigara, puro, pipo gibi tütün ürünleri tüketimi: Akciğer kanserlerinin büyük bölümünden sigara ve tütün içimi sorumludur. Hiç sigara kullanmayan bazı kişilerin de akciğer kanserine yakalanmasına rağmen, 10 vakanın 9’una sigara neden olmaktadır. Bir sigara ve tütün ürünleri içicisinin akciğer kanseri olması; hangi yaşta içmeye başladığı, ne kadar süredir içtiği, günde kaç adet/paket içtiği, sigarayı ne kadar derin içine çektiğiyle alakalıdır.
- Pasif içicilik: Pasif içicilerin (tütün dumanına maruz kalanlar) akciğer kanseri olma riski artmaktadır.
- Asbest: Gemi inşaatı, asbest madenleri, yalıtım işi ve fren tamiri gibi endüstrilerde kullanılan asbeste maruz kalan kişilerde maruz kalmayanlara göre akciğer kanseri gelişme riski 7 kat fazladır.
- Radon: Evlerimizin bulunduğu arazilerde, toprakta doğal olarak bulunan, kokusuz radyoaktif bir gazdır. Uranyum içeriği zengin bölgelerde uranyumun radona dönmesi sonrası zeminden evimizin içindeki havaya karışan radon gazı solunum yoluyla akciğer kanseri oluşumuna katkıda bulunur. Bazı kaynaklarda sigaradan sonraki en önemli akciğer kanseri nedeni olduğu belirtilmektedir.
- Kronik akciğer hastalıkları: Verem (tüberküloz) hastalığı geçirmiş akciğer hastalarında sonradan akciğer kanseri gelişebilir.
- Radyoterapi öyküsü: Hodgkin hastalığı, meme kanseri gibi nedenlerle göğüs bölgesine radyoterapi alınması akciğer kanseri gelişmesi için bir risktir.
- Daha önceden geçirilmiş akciğer kanseri hikayesi: Bir kere akciğer kanseri nedeniyle ameliyat olmuş kişilerde ikinci bir kanser gelişme riski vardır. Sigara içmek bu riski ayrıca arttırır.
- Bazı kimyasalların uzun süreli solunması ve hava kirliliği: Arsenik, berilyum, kadmiyum, vinil klorür, nikel krom, dizel ürünleri, kömür gibi kimyasalların solunması riski artırır.
- Kalıtım ve gen mutasyonları: Bazı genomik değişikliklerin kanserlerdeki rolü yapılan araştırmalarla artık bilinmektedir. Akciğer kanserinde genlerde saptanan mutasyonlar aynı zamanda akıllı ilaç şeçimini de etkilemektedir.
AKCİĞER KANSERİ BELİRTİLERİ
- Devam eden öksürük
- Uzun zamandır sahip olduğunuz öksürükte değişiklik
- Nefes darlığı çekmek
- Kan izleri taşıyan balgamlı öksürük
- Nefes alma ya da öksürme sırasında ağrı ya da acı
- İştahsızlık, kilo kaybı
- Yorgunluk, bitkinlik
- Tedavi ile iyileşmeyen göğüs enfeksiyonu
- Çatallaşmış ses veya ses kısıklığı
- Yutma güçlüğü
- Yüz ya da boyunda şişkinlik
- Çomak parmak adı verilen parmaklar ve tırnakların biçiminde değişiklikler (ters kaşık görüntüsü)
- Hastalığın başka organlara sıçramasına bağlı gelişen sorunlar (sağ kaburga altında rahatsızlık ve ağrı, denge kaybı, görme ve/ya işitme kaybı gibi nörolojik sorunlar, kemik ağrıları)
NASIL KORUNURUM?
- Sigara ve tütün ürünleri kullanmayın. Eğer kullanıyorsanız mutlaka bırakın. Sigarayı bıraktıktan,
- 2 saat sonra nikotin vücudunuzu terk etmeye başlar.
- 6 saat sonra kalp atış hızı ve kan basıncı düşmeye başlar.
- 12 saat sonra sigara dumanından kaynaklanan zehirli karbonmonoksit kan dolaşımınızdan temizlenir ve akciğerler daha iyi çalışır.
- 2 gün sonra tat ve koku duyularınız keskinleşir.
- 2-12 hafta içinde kan dolaşımı iyileşir, bu da yürüme, koşma gibi fiziksel aktiviteleri kolaylaştırır.
- 3-9 hafta sonra öksürme, nefes darlığı, hırıltı gibi problemler azalır ve akciğerleriniz güçlenir.
- 5 yıl içinde kalp krizi riski yarı yarıya azalır.
- 10 yıl sonra akciğer kanseri riski yarıya inerken kalp krizi riski hiç sigara içmemiş bir kişinin riskiyle aynı orana düşer
- 15 yıl sonra akciğerleriniz sigaranın etkilerinden tamamen temizlenmiş olur.
- Sigara içilen ortamlardan uzak durun.
- Mesleksel ve çevresel etkenleri ortadan kaldırın veya azaltın.
- Özellikle açık havada düzenli yürüyüşler, egzersizler yapın.
- Mevsiminde yetişmiş olan sebze ve meyveden zengin beslenin.
- Nefes egzersizleri yapın, gün içinde doğru ve yeterli oksijen aldığınızdan emin olun.
- Akciğer kanseri risk faktörlerini bilin, eğer riskli grupta iseniz sağlık kontrollerinizi yaptırın.
- Yoğun sigara içenler,
- Çeşitli kimyasal maddelere mesleki maruziyeti olanlar,
- Son 15 yıl içerisinde sigarayı bırakmış olanlar,
- 55 ila 80 yaş arasında olan kişiler düzenli kontrollerini ihmal etmemeli.
