Tarama programı, kanserin herhangi bir belirtisi ve şikayetleri olmadan önce kanseri saptamaya yönelik olarak yapılan ve aşağıdaki detayları açıklanan uygulamaları içermektedir. Tarama testleri ile kanserin erken dönemde tespit edilmesi ile hastalıktan tamamen kurtulma sağlanabilmekte ve/veya daha az yan etkisi olan ilaçlar veya girişimler uygulanarak hastalık kontrol altına alınabilmektedir.
MEME KANSERİ TARAMA PROGRAMI
- 20 yaş itibariyle her ay kendi kendine meme muayenesi,
- 20 - 40 yaş arası yılda bir klinik meme muayenesi ve meme ultrasonu,
- 40 yaş sonrası yılda bir ultrason eşliğinde mamografi çekimi. (Düzenli yaptırılan kontrollerin sonucuna göre doktor 2 yılda bir olarak mamografinin yeterli olabileceği önerisinde bulunabilir.)
RAHİM AĞZI KANSERİ TARAMA PROGRAMI
- İlk cinsel ilişkiden itibaren 29 yaşına kadar 3 yılda bir veya
- 21-29 yaş arası 3 yılda bir PAP-Smear testi
- 30 - 65 yaş arası 5 yılda bir HPV testi ve PAP-smear testi (tercihen) veya her 3 yılda bir sadece PAP-Smear testi
- 65 yaş üzeri kadınlar, birbirini takip eden 3 negatif PAP-Smear testi veya son 10 yılda üst üste iki kez negatif HPV testi sonucuna sahip ise tarama programından çıkarılabilirler.
KALIN BAĞIRSAK KANSERİ TARAMA PROGRAMI
50-70 arası kadın ve erkeklerin,
- 2 yılda bir gaitada gizli kan testi yaptırması,
- 10 yılda bir kolonoskopi yaptırması önerilir.
- Anne baba gibi yakın akrabalarında kalın bağırsak kanseri tanısı konmuş olanlar, 40 yaşından önce veya akrabasına tanı konulduğu yaştan en geç 8-10 yıl önce taramayı başlatmalıdır.
PROSTAT KANSERİ TARAMA PROGRAMI
50 yaş üzeri erkeklerde,
- Yılda bir kez Prostat Spesifik Antijen(PSA) testi ve kilinik muayene yapılmalıdır.
AKCİĞER KANSERİ
50-74 yaş arası kadın ve erkeklerde,
- Halen sigara kullanan, genel sağlık durumu iyi olan ve en az 20 paket/yıl sigara içim öyküsü olan kadın ve erkeklere yılda bir kez düşük doz bilgisayarlı tomografi ile tarama yapılmalıdır.
*Kanser tarama standartları bu şekilde yazılsa da kişilerin risk faktörlerine göre tarama yaşı ve işlemler değişiklik gösterebilir.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN ÖNEMLİ ÖNERİLER
- Tütün ve tütün ürünlerinden kaçınmak,
- Fiziksel olarak aktif olmak, günde en az yarım saat kadar yürüyüş yapılması,
- Sağlıklı bir kiloya sahip olmak,
- Meyveler, sebzeler ve tahıllardan zengin, buna karşın doymuş yağ oranı az bir diyet yeme özetle akdeniz beslenmesini benimsemek,
- Alkol tüketimi sınırlandırmak,
- Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı korunmak,
- Güneşin zararlı ışınlarından kaçınmak,
- Kişiye özel tarama programlarını takip etmek ve taramaları ihmal etmemek.